Askere Giden İşçinin Hakları Nelerdir? – 2024

Askere gitmek, Türkiye’de hem bir zorunluluk hem de bir vatandaşlık görevi olarak kabul edilir. Ancak, iş hayatına atılan bireyler için askerlik süreci, iş ilişkilerini nasıl etkiler? Askere giden işçinin hakları nelerdir? İşçiler askerlik nedeniyle işten ayrıldıklarında hangi haklara sahip olurlar? Bu makalede askere giden işçinin hakları konusunda tüm detaylara yer vereceğiz. İşçinin işten ayrılma sürecinden, askerlik dönüşü işe geri dönme haklarına kadar geniş kapsamlı bir rehber hazırladık.

1. İçindekiler

   Toggle

   Askere Giden İşçinin İşten Ayrılma Hakkı

Askere giden işçinin hakları arasında en temel olanı, askerlik nedeniyle işten ayrılma hakkıdır. Türk İş Kanunu’na göre, askerlik nedeniyle işten ayrılmak isteyen bir işçi, kıdem tazminatına hak kazanır. Bu, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda dahi geçerli bir haktır. Yani, işçi askere gitmek üzere iş sözleşmesini feshettiğinde kıdem tazminatını alabilir. Bu noktada işçinin askerlik belgesini işverene sunması yeterlidir.

2. Kıdem Tazminatı Hakkı

Askere giden işçinin hakları arasında en çok merak edilen konulardan biri de kıdem tazminatıdır. Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi, en az 1 yıl çalışmışsa kıdem tazminatını alma hakkına sahiptir. Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin çalıştığı her yıl için 30 günlük brüt ücreti baz alınır. Ayrıca, yol, yemek ve prim gibi yan ödemeler de tazminat hesaplamasına dahil edilir.

Örneğin, 5 yıldır çalışan ve brüt maaşı 10.000 TL olan bir işçinin kıdem tazminatı şu şekilde hesaplanır:

5 yıl x 10.000 TL = 50.000 TL kıdem tazminatı.

3. İhbar Tazminatı Hakkı

Askere giden işçinin hakları arasında ihbar tazminatı yer almaz. Çünkü askerlik nedeniyle işten ayrılan bir işçi, işverene ihbar süresi tanımak zorunda değildir. İş Kanunu’na göre, askerlik durumu zorunlu bir nedenle iş sözleşmesinin feshedilmesine olanak tanıdığı için ihbar tazminatı söz konusu olmaz. Bu durum hem işveren hem de işçi açısından net bir şekilde düzenlenmiştir.

4. Askere Giden İşçinin İzin Hakkı

İş Kanunu’nda, askerlik öncesi işçiye izin verilmesine dair spesifik bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, işçi askere gitmeden önce yıllık izin haklarını kullanabilir. Askere giden işçinin hakları kapsamında yıllık izin kullanımı, işverenin onayına bağlıdır. İşçi, işten ayrılmadan önce talep ettiği izinleri kullanarak askerlik öncesi bir hazırlık dönemi geçirebilir.

5. İşe Geri Dönüş Hakkı

Askere giden işçinin hakları arasında askerlik dönüşünde işe geri dönme hakkı önemli bir yere sahiptir. Askerlik görevini tamamlayan işçi, işyerine geri dönmek istediğinde 2 ay içinde başvuru yapmalıdır. İşveren, işçiyi eski pozisyonuna ya da benzer bir pozisyona almak zorundadır. Ancak işveren, işçiyi işe almazsa, işçi ihbar tazminatı ve işe iade davası açma hakkına sahip olabilir.

6. İşe Geri Dönüş Başvuru Süresi

Askere giden işçinin hakları arasında kritik noktalardan biri de işe geri dönüş başvuru süresidir. İşçi, askerlik hizmetini tamamladıktan sonra işverene geri dönmek istediğini 2 ay içinde bildirmelidir. Bu süre içinde başvuru yapılmazsa, işverenin işçiyi işe geri alma zorunluluğu ortadan kalkar. İşçi, bu süreyi kaçırmamak için askerlik sonrası planlarını dikkatli bir şekilde yapmalıdır.

7. İşverenin İşçiyi Tekrar İşe Alma Yükümlülüğü

Askere giden işçinin hakları kapsamında işverenin, askerlik dönüşü işçiyi işe alma yükümlülüğü bulunmaktadır. Ancak bu yükümlülük, işverenin ekonomik ve organizasyonel durumu göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Eğer işyerinde işçinin çalışabileceği bir pozisyon kalmamışsa veya işyeri küçülme gibi nedenlerle işçi alımı yapamıyorsa, işveren bu durumu ispat ederek işçiyi işe almama hakkına sahiptir.

8. Askerlik Süresince Sigorta ve Diğer Haklar

Askerlik süresince işçinin sigorta primleri yatırılmaz, çünkü iş sözleşmesi askıya alınır. Ancak işçi, askere gitmeden önce çalıştığı süre boyunca elde ettiği tüm haklarını korur. Askere giden işçinin hakları arasında bu durum da yer alır ve işçi askerlik sonrası işine geri döndüğünde, askerlik öncesi haklarından mahrum kalmaz. Sigorta primleri, işçi askere gitmeden önceki çalışma dönemi için tam olarak ödenmiş olmalıdır.

AVUKATA SOR

9. Askerlik Sonrası İşsizlik Maaşı Hakkı

Askere giden işçinin hakları arasında askerlik dönüşü işsizlik maaşı da yer alabilir. Eğer işçi askerlik sonrası işine geri dönemez ve işveren işçiyi tekrar işe almazsa, işsizlik maaşı için başvuru yapma hakkı doğar. İşsizlik maaşı alabilmek için işçinin son 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta priminin ödenmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, askerlik nedeniyle işsizlik maaşı talebinde bulunan işçi, İŞKUR’a başvurarak bu haktan yararlanabilir.

10. Askere Giden İşçinin Hakları ve Özel Sektör Farkı

Askere giden işçinin hakları konusunda kamu ve özel sektör arasında bazı farklar bulunmaktadır. Kamu sektöründe çalışan işçiler, askerlik sonrası genellikle daha güvenli bir işe geri dönüş süreci yaşarken, özel sektörde bu süreç daha zorlu olabilir. Özel sektörde işveren, ekonomik gerekçelerle işçiyi işe almama hakkına sahip olabilirken, kamu sektöründe bu durum daha sınırlı bir şekilde uygulanır.

11. İşverenin Sorumlulukları

Askere giden işçinin hakları ile ilgili olarak işverenin de çeşitli sorumlulukları bulunmaktadır. İşveren, işçinin askere gitmesi nedeniyle iş sözleşmesini feshederse, işçiye kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür. Ayrıca, işçinin talebi doğrultusunda izin ve diğer haklarının tam olarak kullandırılması gerekmektedir. İşveren, işçinin askerlik dönüşü işe geri dönme talebini de dikkate almak zorundadır.

 

12. Askerlik Sonrası Yeni Bir İş Arama Süreci

Eğer işçi askerlik sonrası eski işine geri dönemezse, yeni bir iş bulma süreci başlar. Askere giden işçinin hakları arasında yeni iş bulma sürecinde de bazı avantajlar bulunmaktadır. Askerlik sonrası iş bulamayan işçiler, işsizlik maaşı alabilir ve İŞKUR’un iş bulma hizmetlerinden faydalanabilir. Ayrıca, askerlik sonrası iş bulmak için yeni bir CV hazırlayarak iş başvurularına başlamak oldukça önemlidir.

13. İşsizlik Sigortası ve Primler

Askerlik öncesi belirli bir süre çalışmış olan işçi, askerden döndüğünde işsizlik sigortasından yararlanma hakkına sahip olabilir. Askere giden işçinin hakları kapsamında, işsizlik maaşı için gerekli şartları taşıyan işçiler, askerlik sonrası bu maaşı almaya hak kazanabilirler. İşsizlik sigortası primi, işçinin son 3 yıl içinde en az 600 gün sigorta priminin ödenmiş olmasını gerektirir.

14. Askere giden işçiye İşçi Sendikalarının Desteği

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiler, sendikalara başvurarak haklarını koruyabilirler. Askere giden işçinin hakları kapsamında sendikalar, işçiye hukuki destek sağlayabilir ve işverenle yaşanan olası sorunlarda işçinin haklarını savunabilir. Özellikle işe geri dönüş sürecinde sendikaların desteği, işçinin haklarının korunması açısından önemlidir.

 

Ankara İş Avukatına Soru Sor

İş avukatının iş davalarındaki rolü ve önemi, hem işverenler hem de çalışanlar açısından büyük bir değere sahiptir. İş hukuku, işçi-işveren ilişkilerini düzenleyen kapsamlı bir hukuk dalıdır ve iş avukatları bu alandaki davalarda temel bir görev üstlenir. İşte iş avukatının iş davalarındaki rolü ve önemi:

1. Danışmanlık Hizmeti:

İş avukatları, işçi ve işverenlere hukuki danışmanlık sağlar. İşe alım, işten çıkarma, çalışma koşulları, ücretler, fazla mesai, tatil hakları gibi konularda iş hukuku çerçevesinde rehberlik eder. Böylece hukuki hataların önüne geçilmesine yardımcı olurlar.

2. Hukuki Süreçlerin Yönetimi:

İş avukatları, işçi veya işverenin işten çıkarılma, tazminat talepleri, mobbing (iş yerinde psikolojik taciz), iş sözleşmesi ihlalleri gibi konularda açılan davalarda müvekkilini temsil eder. Dava sürecinde dilekçelerin hazırlanması, kanıt toplanması, yargı önünde savunma yapılması gibi görevleri yerine getirir.

3. Müvekkilin Haklarının Korunması:

İş avukatları, müvekkilinin haklarını korumak ve savunmak için yasal süreçlerde aktif bir şekilde rol oynar. İşçilerin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücretleri gibi haklarını talep edebilmelerini sağlar. İşveren açısından ise iş hukuku kurallarına uygun şekilde davranılmasını temin eder ve haksız tazminat taleplerine karşı savunma yapar.

4. Sözleşme Hazırlama ve Denetimi:

İş avukatları, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri gibi belgelerin hazırlanmasında veya incelenmesinde önemli bir rol oynar. Sözleşmelerin hukuka uygun olup olmadığını kontrol eder ve ileride çıkabilecek uyuşmazlıkların önüne geçer.

5. Arabuluculuk ve Alternatif Çözüm Yolları:

Birçok iş davasında, dava açılmadan önce arabuluculuk süreci zorunludur. İş avukatları bu süreçte müvekkilini temsil eder ve taraflar arasında anlaşma sağlanmasına çalışır. Arabuluculuk, uzun süren dava süreçlerinin önüne geçebilir ve daha hızlı çözümler üretilebilir.

6. Çalışma Koşullarının Hukuka Uygunluğunu Sağlama:

İşverenler açısından, iş yerindeki çalışma koşullarının iş yasalarına uygun olup olmadığını denetlemek ve gerektiğinde hukuki düzenlemeler yapmak da iş avukatlarının sorumluluğundadır. Bu sayede iş kazaları, meslek hastalıkları gibi konularda işverenin sorumluluğu minimize edilebilir.

7. İş Güvencesi ve Mobbing Davaları:

İş güvencesi kapsamında haksız yere işten çıkarılan işçiler, işe iade davaları açabilirler. İş avukatları, iş güvencesi ile ilgili davalarda müvekkilini temsil eder. Aynı şekilde, mobbing mağduru olan çalışanlar adına da hak talep ederler.

8. Tazminat Davaları:

İş kazaları ya da işverenin haksız eylemleri sonucunda çalışanların zarar gördüğü durumlarda, iş avukatları tazminat davaları açabilir veya savunma yapabilir. Bu davalar maddi ve manevi tazminat taleplerini kapsayabilir.

Ankara İş Avukatı İletişim Bilgileri

İş avukatları, iş davalarında müvekkillerinin haklarını savunarak ve hukuki süreçleri yöneterek çok önemli bir rol üstlenirler. Hem çalışanların hem de işverenlerin doğru bir şekilde temsil edilmesi, iş hukukunun gerekliliklerine uygun davranılması ve anlaşmazlıkların çözülmesinde kritik bir görev üstlenirler.

Ankara iş avukatı iletişim bilgileri ve “Avukata Sor” formu için tıklayabilirsiniz.